«Ο “Ιρλανδός” επικοινωνεί με την επιτάφια φύση του “Barry Lyndon”. Μιλάει για τις ζωές που έρχονται και χάνονται, την ανθρώπινη τραγικότητα, το δράμα, τη βία, το θόρυβο, την απώλεια. Kι ότι όλοι μας, χωρίς εξαίρεση, θα σβήσουμε, θα εξαφανιστούμε…».
Αυτά είναι τα λόγια του οσκαρικού Guillermo del Toro, τα οποία προφανώς και ενστερνίζομαι απόλυτα. Εν ολίγοις, υποκλίνομαι στο μεγαλείο της τέχνης του Scorsese.
Η ταινία ξεκινά αντίστροφα με ένα long take, ενώ ακούγεται το μελαγχολικό classic «In the still of the night» των Five Satins. Εκεί ακριβώς καταλαβαίνει κανείς πόσο υπέροχη πρόκειται να είναι η πλοκή που θα ακολουθήσει…
Παρά το ατελείωτο των 3 ½ ωρών, το «Irishman» δικαιώνει τον θεατή τόσο από πλευράς σκηνοθεσίας, ερμηνειών, δράσης και ειδικών εφέ για να καταλήξει σε ένα βαθυστόχαστο τέλος, αποκλείοντας a priori την αβάσταχτη επιφανειακότητα που ενδεχομένως να περικλείει κάποιες φορές (όχι πάντα) το είδος των gangster ταινιών.
Eδώ, μιλάμε για ένα κλασικό αριστούργημα, ένα επικό, gangsterικό δράμα που αδιαμφισβήτητα θέτει ερωτήματα για το ίδιο το νόημα της ζωής, παραπέμποντας -γιατί όχι- σε κάτι από Kubrick.
Ένα κράμα ετερόκλητων στοιχείων και ηρώων-αντιηρώων που όμως συνυπάρχουν μέσα από τις αντιθέσεις τους, θυμίζοντας κάτι από το άβατο των «Goodfellas» και το μαυσωλείο του «Casino» ως επιτομή ενός ώριμου σκορσεζικού έργου.
Πρόκειται για τα ίδια «καλά» παιδιά. Τους ίδιους αδίστακτους εξυπνάκηδες απατεώνες. Τους ίδιους αιμοβόρους μαφιόζους- εν ψυχρώ εκτελεστές. Φορούν τα ίδια κοστούμια, κουβαλούν τα ίδια όπλα, συχνάζουν στα ίδια μέρη. Είναι μέλη της ίδιας φαμίλιας, σέβονται το «χρίσμα» της ιταλικής μαφίας. Μόνο που εδώ έχουν γεράσει. Τα χρόνια πέρασαν και πολλούς τους στοιχειώνουν τα φαντάσματα. Όλοι οι δαίμονες του παρελθόντος που δεν μπόρεσαν ποτέ να σκοτώσουν…
Ένας μεγαλειώδης Joe Pesci στο ρόλο του «νονού» Russell Bufalino ως μια κατεξοχήν πατρική φιγούρα που αποτελεί επικίνδυνη «ήρεμη δύναμη».
Ώριμος πια, δε θυμίζει σε τίποτα τον νευρικό τύπο από την επική σκηνή του Goodfellas, με την ατακάρα “You think I’m funny? Funny like o clown”(!), η οποία θεωρείται ως μια από τις εμβληματικότερες στην ιστορία του σύγχρονου σινεμά.
Ένας επιβλητικός Robert De Niro αλά Frank Sheeran ως ένας ακόμα άπληστος μικροαστός που διψά για αναγνώριση θέλοντας να ζήσει το αμερικάνικο όνειρο, καταφέρνοντας -από το πουθενά- να εισχωρήσει στα αδυσώπητα κυκλώματα της μαφίας.
“You talkin’ to me?” η πιο epic ατάκα ever του De Niro από το εξίσου σκορσεζικό Taxi Driver κι ένα απαράλακτο ύφος που δεν αλλάζει ποτέ τα τελευταία… σαράντα χρόνια!
Ένας εκρηκτικός Al Pacino στο ρόλο του λαοφιλή Jimmy Hoffa, που ως σωστός συνδικαλιστής δημαγωγός χειρίζεται άψογα όλες τις υποθέσεις υπέρ του.
“Μe, I always tell the truth. Even when I lie”. Ένας ρόλος, μια ιστορία. Χαρακτηριστική φωνή, δολοφονικό βλέμμα αλά Tony Montana στο θρυλικό Scarface. Και εδώ ένας εγωιστής, φωνακλάς, ναρκισσιστής Pacino που αρνείται πεισματικά να δεχτεί ότι το τέλος πλησιάζει…
Όλα αυτά βέβαια μέχρι να προβούν στον απόλυτο εφιάλτη. Τον εφιάλτη της ματαιοδοξίας. Του εγωκεντρισμού. Της ακόρεστης πλεονεξίας. Της άμετρης φιλοδοξίας. Της αβάσταχτης προδοσίας…
Μια dream team ηθοποιών ανωτέρας κλάσης, ένας σκηνοθέτης μεγάλου βεληνεκούς και μια άκρως ενδιαφέρουσα αληθινή ιστορία, είναι «υπέρ το δέον» επαρκή για να συνθέσουν εν τέλει ένα requiem. Για τη ζωή, τη φιλία, την οικογένεια και για όλες τις υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν.
Ο χρόνος, αμείλικτος, σβήνει τα πάντα.
Κάποτε ο Jimmy Hoffa ήταν πιο δημοφιλής και από τους Beatles, ενώ στο τέλος, η νοσοκόμα του Frank δεν έχει καν ιδέα για το ποιος είναι και τι έκανε στη ζωή του.
Το φινάλε, ανατριχιαστικό και τρομακτικά ρεαλιστικό μάς αποδεικνύει πως όλα στη ζωή έχουν το τίμημά τους.
Εδώ, ο Frank, μπορεί να γλίτωσε την τιμωρία για όσα έκανε σε αυτή τη ζωή αφού ποτέ δεν παραδέχτηκε τις αποτρόπαιες πράξεις του, όμως καταλήγει εγκαταλελειμμένος, μόνιμος κάτοικος ενός οίκου ευγηρίας, πασχίζοντας να αποκαταστήσει τη σχέση του με το Θεό, όντας πλέον ευάλωτος μπροστά στη διαπίστωση της θνητότητάς του. Πλέον όλοι έχουν φύγει από τη ζωή, φίλοι και εχθροί.
Ηλικιωμένος πια και καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι, αναπολεί το αιματηρό παρελθόν του, μιλώντας στην κάμερα σα να πρόκειται για ντοκιμαντέρ. Ζει μονάχα με τις τύψεις του. Το μυστικό της προδοσίας του θα το πάρει στον τάφο. Το βράδυ, αφήνει πάντα την πόρτα του δωματίου του λίγο ανοιχτή σα να περιμένει κάτι…
Τι γίνεται λοιπόν αν επιβιώσεις όλων των δολοφονιών και αλληλοεκτελέσεων; Θα σώσεις τη ζωή σου; Μπορεί ποτέ να γλιτώσει κανείς από το μεγαλύτερο φόβο της ηλικιακής κατάπτωσης και του θανάτου;
«It is what it is» όπως χαρακτηριστικά λέει και ο Joe Pesci στην ταινία.
Ο «Ιρλανδός» περικλείει στο σύνολό του ένα συνθοθύλευμα από gangsterικά έπη. Στην ουσία, πρόκειται για έναν μεγαλειώδη επίλογο μιας ολόκληρης εποχής. Τον «αποχαιρετισμό» ενός σκηνοθέτη που στα 77 του μάς χάρισε ίσως την πιο ώριμη ταινία της καριέρας του και μιας σειράς ηθοποιών larger than life που όλα αυτά τα χρόνια υπηρέτησαν επάξια το συγκεκριμένο είδος, αφήνοντας μια τεράστια παρακαταθήκη.
Ένα συγκινητικό φινάλε που στοχάζει σε βάθος και προβληματίζει. Αυτό άλλωστε είναι και το μεγαλείο του σινεμά…
5+1 inspirational μαθήματα
1.Αν θες κάτι να γίνει σωστά, κάντο καλύτερα μόνος σου
2.Respect. O σεβασμός είναι η αρχή των πάντων
3.Βρες έναν μέντορα για να σου δείξει τον δρόμο
4.Πάντα να διαφέρεις από τους άλλους
5.“Αυτός που κάνει πολλή φασαρία, συνήθως είναι ο πιο αδύναμος”
+bonus! Μια λέξη μπορεί να είναι η σωτηρία σου (σ.σ. I don’t give a fuck).
Βαθμολογία: 4,5/5
Y.Γ. “I Heard You Paint Houses”
Yπόθεση:
Bασισμένο στο βιλίο «I Heard You Paint Houses» του Charles Brandt, το «Irishman» του Martin Scorsese πραγματεύεται την αληθινή ιστορία του Jimmy Hoffa, ενός θρυλικού συνδικαλιστή-εργατοπατέρα που συνεργαζόταν με τη μαφία, του οποίου η εξαφάνιση αποτελεί ένα άλυτο μυστήριο από το 1975 έως σήμερα.
Την ιστορία αφηγείται ο βετεράνος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Frank Sheeran, (εξίσου υπαρκτό πρόσωπο που απεβίωσε το 2003), απατεώνας και εγκληματίας ο οποίος συνεργάστηκε με μερικές από τις πιο διαβόητες προσωπικότητες του 20ού αιώνα.
